Zaliczka i zadatek często są używane zamiennie. Nic dziwnego, ponieważ ich cel jest właściwie taki sam – stanowią sumę pieniędzy wpłacaną z góry za usługę czy umowę, która będzie zrealizowana w przyszłości. Należy jednak mieć świadomość, że zaliczka i zadatek mają różne znaczenie i status prawny. Z tego względu nie należy ich mylić. Aby poznać dokładną odpowiedź na pytanie: “Zaliczka a zadatek – jakie są różnice?”, zapraszamy do dalszej części niniejszego artykułu.
Zaliczka czy zadatek – różnice
Wiele osób zastanawia się, jakie są różnice pomiędzy zaliczką a zadatkiem. Otóż zaliczka ma mniej sformalizowany charakter i nie jest wprost uregulowana w przepisach prawa. Podobnie jak zadatek, jest częścią płatności za usługę lub towar, jednak w przeciwieństwie do niego – zawsze podlega zwrotowi. Należy jednak pamiętać, że zwrot obejmuje tylko wpłaconą kwotę. Można powiedzieć, że zaliczka stanowi formę rezerwacji nabywanego produktu lub usługi. Jeśli nie dojdzie do realizacji usługi czy sprzedaży towaru, zaliczka podlega zwrotowi niezależnie od tego, która strona jest odpowiedzialna za niedotrzymanie umowy. Kupujący może odzyskać wpłaconą kwotę, nawet jeśli się po prostu rozmyśli. Z tego względu zaliczka bardziej zabezpiecza kupującego niż sprzedawcę, który już mógł ponieść jakieś koszty.
Zadatek w przeciwieństwie do zaliczki został prawnie uregulowany w Kodeksie cywilnym. Stanowi świadczenie pieniężne lub rzeczowe wręczane drugiej stronie przy zawieraniu umowy, zwykle przedwstępnej. Jest zabezpieczeniem dla obu stron. Cieszy się szczególną popularnością w branżach, w których klienci często nie stawiają się na umówione spotkania lub wizyty bez wcześniejszego odwołania. Zadatek zabezpiecza usługodawcę, pozwalając mu zatrzymać otrzymaną kwotę, jeśli za niezrealizowanie umowy odpowiedzialny jest klient. Natomiast, jeśli to sprzedawca nie wywiąże się z umowy, zadatek jest zwracany na korzystnych warunkach.
Którą opcję wybrać: zaliczkę czy zadatek?
Decyzja o wyborze między zadatkiem a zaliczką zależy od charakteru transakcji i preferencji stron. Zadatek sprawdzi się lepiej w przypadku transakcji wymagających mocniejszego zabezpieczenia, takich jak np. zakup nieruchomości. Zaliczka to dobry wybór przy mniejszych transakcjach, gdy stronom zależy na większej elastyczności w zabezpieczaniu umowy.
Zwrot zadatku – kiedy się należy?
Zgodnie z art. 394 Kodeksu cywilnego w razie rozwiązania umowy zadatek powinien zostać zwrócony. Zazwyczaj dzieje się to w wyniku wspólnej decyzji stron lub po wydaniu orzeczenia przez sąd.
Zwrot zadatku ma miejsce również, gdy strony są współodpowiedzialne za niezrealizowanie umowy. W tym przypadku nie ma znaczenia, w jakim stopniu każda ze stron przyczyniła się do zaistniałej sytuacji. Nie jest też ważna przyczyna takiego stanu rzeczy.
Zwrot zadatku następuje także w przypadku, gdy nie można wykonać umowy z powodów niezależnych od obu stron, np. w wyniku działania osób trzecich czy sił wyższych.
Podwójny zwrot zadatku – kiedy się należy?
Zgodnie z art. 394 § 1 Kodeksu cywilnego w razie niezrealizowania umowy przez jedną ze stron druga strona ma prawo odstąpić od umowy i zatrzymać otrzymany zadatek. Jeśli strona, która odstępuje, sama wpłaciła zadatek, może zażądać jego zwrotu w podwójnej wartości.
Przykładowo, jeśli firma budowlana zamówiła w składzie budowlanym kilkadziesiąt palet z bloczkami betonowymi i wpłaciła na nie zadatek w wysokości 4000 zł, jednak sprzedawca nie był w stanie w umówionym terminie dostarczyć zamówionej liczby produktów, to przedsiębiorstwo budowlane ma prawo zrezygnować z zakupu i zażądać wypłaty 8000 zł.
Wątpliwości w kwestii zadatku? Konsultacja w Kancelarii Kurek i Wspólnicy
W przypadku wątpliwości dotyczących zadatku warto skorzystać z konsultacji prawnej. Nasza Kancelaria oferuje profesjonalną pomoc w wyjaśnieniu wszelkich kwestii związanych z zadatkiem i jego zwrotem. Zapewniamy rzetelną analizę sytuacji i doradztwo zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Z przyjemnością wytłumaczyły wszelkie niezrozumiałe kwestie. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu i bogatej wiedzy możemy zagwarantować usługi na najwyższym poziomie.