Odzyskanie nieruchomości wywłaszczonych

W wielu przypadkach osoby które utraciły w przeszłości własność nieruchomości na skutek wywłaszczenia na rzecz Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego mogą domagać się ich zwrotu, jeżeli zamierzona na takich nieruchomościach inwestycja państwowa nie została zrealizowana.

Zwrotu nieruchomości wywłaszczonych na rzecz Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego mogązgodnie z art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku  o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz. U. z 2010 Nr 102, poz. 651 ze zm.) („UGN”)  żądać poprzedni właściciele lub ich spadkobiercy, jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu.

W rozumieniu przepisów prawa nieruchomość stała się zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, gdy:

– pomimo upływu 7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, nie rozpoczęto prac związanych z realizacja tego celu, albo

– pomimo upływu 10 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, cel ten nie został zrealizowany.

Można domagać się zwrotu nieruchomości utraconej na skutek wywłaszczenia dokonanego w formie:

1. Decyzji o wywłaszczeniu wydanej przez organ administracji publicznej;
2. Umowy sprzedaży zawartej w trybie art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (t.j. Dz. U. z 1975 r. Nr 10 poz. 64) („UZTWN”) obowiązującej do dnia 1 sierpnia 198 roku, to jest wejścia w życie ustawy z dnia 29.04.1985 roku o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Zgodnie bowiem z utrwalonym stanowiskiem orzecznictwa i doktryny nieruchomość nabyta dla Państwa na podstawie art. 6 UZTWN „jest nieruchomością wywłaszczoną w trybie ustawy” i tym samym podlega zwrotowi (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2004 r. III CK 477/03, uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 1985 r. III AZP 8/84).

W razie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości poprzedni właściciel lub jego spadkobierca jest zobowiązany zwrócić Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego (w zależności od tego kto jest właścicielem nieruchomości w dniu zwrotu) otrzymane odszkodowanie, odpowiednio zwaloryzowane, a także nieruchomość zamienną, jeżeli była przyznana w ramach odszkodowania.

Wniosek o zwrot nieruchomości wywłaszczonej należy złożyć do właściwego starosty, który w tej sprawie wyda decyzję administracyjną.

Od takiej decyzji stronie przysługuje odwołanie do organu drugiej instancji, którym jest wojewoda.

W wypadku niezadowolenia strony z orzeczenia, można zaskarżyć decyzję wojewody do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.